ยาหม่อง

องค์ประกอบทางเคมี

สารออกฤทธิ์ในส่วนต่าง ๆ ของเสลดพังพอน มีดังนี้  Bataine, Scutellarein-7-Rhamnosyl glucoside  และสารกลุ่ม Iridiod glycoside,เช่น Acetyl barlerin , Shanzhiside methyl ester.8-0-acetyl shanzhiside methyl ester., 6-0-acetylshanzhiside methyl ester.

การศึกษาทางเภสัชวิทยา

ฤทธิ์ลดการอักเสบ สาร iridoids 4 ชนิด จากเสลดพังพอนตัวผู้ คือ shanzhiside methyl ester (I), 8-O-acetyl-shanzhiside methyl ester (II), 6-O-acetylshanzhiside methyl ester (III) และ acetyl barlerin (IV) มีฤทธิ์ลดบวมที่ข้อเท้าหนูขาวที่ถูกเหนี่ยวนำโดย carrageenan โดยมีลำดับการออกฤทธิ์ของสารจากมากไปน้อย คือ III > I > II> = IV

สารสกัดเมทานอลของส่วนเหนือดินของต้นเสลดพังพอนตัวผู้ มีฤทธิ์ลดการอักเสบแบบเฉียบพลันและแบบเรื้อรังในหนูแรท โดยไม่ทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร และมีรายงานว่าสาร iridoids บางชนิดจากเสลดพังพอนตัวผู้มีฤทธิ์ลดการอักเสบ

ฤทธิ์ต้านเริม สารสกัดน้ำจากใบไม่มีฤทธิ์ยับยั้ง Herpes simplex virus type 2 (HSV2) ด้วยวิธีทดสอบ plaque inhibition assay และไม่มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Herpes simplex virus type 1 (HSV1) ส่วนสกัดน้ำจากทั้งต้นที่ขนาดความเข้มข้นไม่เป็นพิษต่อเซลล์วีโร ไม่มีฤทธิ์ยับยั้ง HSV1 เช่นกัน

สารสกัดเมทานอลจากใบและกิ่ง เมื่อทดสอบด้วยวิธี plaque inhibition assay พบว่าสารสกัดมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ HSV2 จากผู้ป่วยโรคเริม แต่ไม่มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ HSV2 strain G ซึ่งเป็นสายพันธุ์มาตรฐาน เมื่อทดสอบด้วยวิธี yield reduction assay พบว่าสารสกัดดังกล่าวยับยั้งเชื้อ HSV2 strain G และเชื้อที่ได้จากผู้ป่วย

ฤทธิ์แก้ปวด เมื่อป้อนสารสกัดคลอโรฟอร์มจากส่วนเหนือดิน ขนาด 125-500 มก./กก. เข้าทางปากหนูถีบจักร พบว่าสามารถลดจำนวนของการบิดและยืดของลำตัวเมื่อถูกกระตุ้นโดยกรดอะเซติก ผลของสารสกัดจะเพิ่มขึ้นตามขนาดของสารสกัดที่ใช้ ลดช่วงเวลาของการเลียขาในระยะหลังของการทดสอบเมื่อถูกกระตุ้นโดยฟอร์มาลิน สารสกัดนี้ไม่มีผลต่อการทดสอบด้วยความร้อน จากผลของการทดลองแสดงว่าสารสกัดมีฤทธิ์ลดอาการปวดได้เมื่อใช้ acetic acid หรือ formalin แต่ใช้ความร้อนไม่ได้ผล

โรคของคนไทยอันดับ ๓ อันดับ ๔ จะเป็นโรคเกี่ยวกับกระดูกและกล้ามเนื้อ การที่คนเรามีกล้ามเนื้อจะช่วยให้เราลดปัญหาของกระดูกและกล้ามเนื้อลงไปได้มาก คนเราพอมีอายุมากขึ้นจะมีปัญหาเกี่ยวกับไขข้อ เส้นเอ็น ถ้ามีกล้ามเนื้อมาก กล้ามเนื้อจะห่อหุ้มข้อต่อต่างๆ คล้ายเราเอาไม้ไปค้ำยัน ต้นไม้ที่กำลังจะล้ม กล้ามเนื้อคล้ายมีไม้ค้ำยัน ทำให้ต้นไม้ไม่ล้ม เพราะฉะนั้นมีกล้ามดีกว่าไม่มีกล้าม

กล้ามเนื้อคนเรามี ๓ ชนิด คือ

๑. กล้ามเนื้อลาย คือ กล้ามที่เราเห็นทั่วไปในร่างกาย

กล้ามเนื้อลายทำให้โครงสร้างของร่างกายมีทรวดทรง และเป็นรูปร่างได้ หน้าที่อันสำคัญของกล้ามเนื้อลาย ก็คือ เป็นแหล่งกำเนิดของแรง (force) ที่จะทำให้ส่วนต่างๆ ของร่างกายเกิดการเคลื่อนไหวได้ เราสามารถควบคุมให้หด-คลายได้ตามใจ

๒. กล้ามเนื้อเรียบ จะอยู่ในกระเพาะ ลำไส้ และอวัยวะภายในของเรา
การทำงานของกล้ามเนื้อเรียบจะเป็นไปโดยอัตโนมัติ ควบคุมด้วยระบบประสาทอัตโนมัติ เราไปบังคับ ให้กระเพาะหดตัว ลำไส้หดตัวตามใจของเราไม่ได้

๓. กล้ามเนื้อหัวใจ เป็นกล้ามเนื้อพิเศษที่หดตัวเองโดยอัตโนมัติ โดยการควบคุมด้วยตัวเอง จะมีจุดประสาทในหัวใจคอยบังคับให้เต้นเร็ว-ช้าเอง และจะทำงานตลอดไป กล้ามเนื้อหัวใจเริ่มหดตัวครั้งแรกตอนเราอายุ ๓ เดือนในท้อง และจะหยุดหดตัวตอนเราตายเท่านั้น เพราะฉะนั้นกล้ามเนื้อหัวใจต้องทำงานหนักมาก และทำงานตลอดชีวิตของเรา

กล้ามเนื้อลาย (Skeletal muscle)

กล้ามเนื้อลายไม่ได้ประกอบด้วยเซลล์หรือเส้นใยชนิดเดียวกันทั้งหมด โดยในมัดหนึ่งๆ ของกล้ามเนื้อลาย (a bundle of fibers) จะประกอบด้วยเส้นใย ๒ ชนิด คือ

• เส้นใย (กล้ามเนื้อ) แดง (the red fibers) สีแดง - ทนแต่ไม่ค่อยแข็งแรง
• เส้นใย (กล้ามเนื้อ) ขาว (the white fibers) สีขาว - แข็งแรง แต่ไม่ค่อยทน

กล้ามเนื้อลาย เป็นกล้ามเนื้อที่มีมากที่สุดในร่างกาย หน้าที่สำคัญคือทำให้เกิดการเคลื่อนไหวในการกิจกรรมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ยืน เดิน วิ่ง รวมถึงช่วยทรงท่าเอาไว้ขณะที่ร่างกายไม่ได้เคลื่อนไหว

ไม่เพียงเท่านี้ กล้ามเนื้อลายยังมีประโยชน์ด้านอื่นเช่นเก็บสารอาหารบางอย่าง ดังนั้นการรู้จักหน้าที่ของกล้ามเนื้อลาย และศึกษาวิธีเสริมสร้าง รักษากล้ามเนื้อให้แข็งแรง จึงเป็นสิ่งสำคัญ

กล้ามเนื้อลาย (Skeletal muscle) เป็นกล้ามเนื้อที่พบเป็นส่วนใหญ่ของร่างกาย สามารถพบได้โดยง่ายใต้ผิวหนังเป็นส่วนมาก มีลักษณะเป็นมัด ทั่วร่างกายมีกล้ามเนื้อลายประมาณ 640 มัด บางครั้งอาจถูกเรียกว่า กล้ามเนื้อโครงร่าง

มักอยู่ตามแขนขา ลำตัว ใบหน้า เป็นต้น ปลายของมัดกล้ามเนื้อลายทั้งสองข้างมักจะเกาะติดกับกระดูกผ่านเอ็นกล้ามเนื้อ (Tendon) จึงทำให้เมื่อมีการหดตัวหรือเคลื่อนไหว กระดูกก็จะขยับไปด้วย ส่งผลให้เกิดการเคลื่อนไหวของร่างกายนั่นเอง กล้ามเนื้อลายทำงานภายใต้การควบคุมของจิตใจ สามารถสั่งให้ทำงานได้เมื่อต้องการ (Voluntary muscle)

หน้าที่ของกล้ามเนื้อลาย

• ทำให้ร่างกายเกิดการเคลื่อนไหว เช่น การ เดิน ยืน วิ่ง
• ทรงท่าทางในการทำกิจกรรมต่างๆ เช่น ยืนตรงโดยไม่มีการเคลื่อนไหว การที่ร่างกายสามารถตั้งลำตัวขึ้นตรงได้นั้นก็สามารถการทำงานของกล้ามเนื้อลายด้วย
• เพิ่มความมั่นคงให้แก่ข้อต่อ เพราะเอ็นของกล้ามเนื้อหลายมัดพาดผ่านข้อต่อ เมื่อกล้ามเนื้อและเอ็นของกล้ามเนื้อแข็งแรงก็จะสามารถช่วยพยุงข้อต่อให้มั่นคงขึ้นได้ด้วย
• เป็นแหล่งผลิตพลังงานความร้อนให้กับร่างกาย และช่วยควบคุมอุณภูมิของร่างกายให้เหมาะสม
• เป็นแหล่งเก็บรักษาเกลือแร่ที่สำคัญของร่างกาย

การทำงานของกล้ามเนื้อลายแบ่งออกเป็นกี่ประเภท

โดยทั่วไปการทำงานของกล้ามเนื้อลาย (Muscle contraction) สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้

• การทำงานของกล้ามเนื้อลายเกร็งนิ่ง (Isometric contraction) กล้ามเนื้อมีการหดตัว โดยความยาวของมัดกล้ามเนื้อไม่ลดลง ส่งผลให้ไม่มีการเคลื่อนไหวเกิดขึ้น
• การทำงานของกล้ามเนื้อลายแบบมีการเคลื่อนไหว (Isotonic contraction) โดยอาจจะมีการหดตัวสั้นลง(Concentric contraction) หรือยืดยาวออก(Eccentric contraction) ของมัดกล้ามเนื้อ ทำให้ร่างกายเกิดการเคลื่อนไหว
• การทำงานเกร็งค้างแบบเห็นการเคลื่อนไหว (Isokinetic contraction) การทำงานของกล้ามเนื้อลายชนิดนี้เป็นการหดตัวค้างไหวที่ความเร็วคงที่แม้ว่าจะมีแรงต้านแตกต่างกันระหว่างการเคลื่อนไหว เป็นการทำงานของกล้ามเนื้อที่สังเกตเห็นได้ยากในชีวิตประจำวัน นิยมให้ในห้องทดลองเพื่อศึกษาการทำงานของกล้ามเนื้อ

กล้ามเนื้อที่สุขภาพดีจะประกอบไปด้วยองค์ประกอบหลัก 3 อย่าง ได้แก่ ความแข็งแรง ความทนทาน และความยืดหยุ่น 

กล้ามเนื้อลายเป็นองค์ประกอบของร่างกายที่มีหน้าที่ซับซ้อน และมีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตประจำวันอย่างปกติมาก การออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงก็เป็นเรื่องละเอียดอ่อนที่ต้องการความรู้ ความเข้าใจอย่างดี หากมีข้อสงสัยควรปรึกษานักายภาพบำบัดหรือนักวิทยศาตร์การกีฬาก่อนออกกำลังกาย โดยเฉพาะในผู้ที่มีโรคประจำตัว