ยาสมุนไพรช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด

มะรุมกับการลดระดับน้ำตาลในเลือด

ระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นสาเหตุของโรคเบาหวาน และอาจทำให้เกิดโรคอื่น ๆ ตามมาได้ เช่น โรคหัวใจ จึงจำเป็นต้องรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับที่ไม่เสี่ยงจนเกินไป มีหลายการศึกษาชี้ให้เห็นถึงประสิทธิภาพของมะรุมที่อาจช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งจากการศึกษาเบื้องต้นโดยให้อาสาสมัครที่มีสุขภาพดีจำนวน 10 คนรับประทานผงใบมะรุมชนิดแคปซูล พบว่าการรับประทานผงมะรุมชนิดแคปซูลขนาด 4 กรัมส่งผลให้อาสาสมัครมีการหลั่งอินซูลินเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญถึงแม้ว่าจะไม่พบความแตกต่างของค่าน้ำตาลเฉลี่ยในเลือดก็ตาม และจากผลการทดลองได้แนะนำว่าใบมะรุมอาจมีศักยภาพในการรักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2 

ความปลอดภัยของการรับประทานมะรุม

การรับประทานมะรุมทั้งส่วนใบ ฝัก และเมล็ดค่อนข้างปลอดภัยหากรับประทานเป็นอาหารในปริมาณที่เหมาะสม แต่ไม่ควรรับประทานรากและสารสกัดจากรากของต้นมะรุมเพราะอาจมีสารพิษซึ่งเป็นสาเหตุของอัมพาตหรือเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ และยังมีข้อมูลไม่เพียงพอเกี่ยวกับความปลอดภัยหากรับประทานมะรุมเพื่อเป็นยารักษาโรค

เนื่องจากสารเคมีที่อยู่ในราก เปลือก และดอกของมะรุมอาจไม่ปลอดภัยต่อผู้ที่กำลังตั้งครรภ์ อาจทำให้มดลูกหดตัวและเป็นสาเหตุให้แท้ง อีกทั้งงานวิจัยบางชิ้นได้แนะนำว่าการรับประทานมะรุมในช่วงนี้อาจทำให้คุณแม่ผลิตน้ำนมออกมามาก แต่ยังมีข้อมูลไม่เพียงพอเกี่ยวกับความปลอดภัยของการรับประทานมะรุมในช่วงนี้ ทางที่ดีจึงไม่ควรรับประทานมะรุมหากกำลังตั้งครรภ์หรืออยู่ในช่วงให้นมบุตร

โรคเบาหวานเป็นโรคที่ผู้ป่วยต้องปรับเปลี่ยนการปฏิบัติตัวด้วยการรักษาน้ำหนักตัวให้คงที่ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเน้นอาหารอุดมด้วยสารอาหารและเส้นใยอาหาร เช่น ผัก ผลไม้ และธัญพืชที่ไม่ผ่านการขัดสีทั้งหลาย รวมถึงปรับการรับประทานอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตและของหวาน และออกกำลังกายสม่ำเสมอ ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นปัจจัยในการช่วยให้ระดับน้ำตาลลดต่ำลงและเพิ่มความไวต่ออินซูลินของผู้ป่วย

มะระขี้นก มีชื่อทางวิทยาศาสตร์คือ Momordica charantia (MC) อยู่ในวงศ์ Cucurbitace  สามารถเพาะปลูกได้ในประเทศเขตร้อนชื้น เช่น ประเทศในแถบอเมริกาใต้ แอฟริกาตะวันออก และเอเชีย เป็นผักที่ขึ้นชื่อว่ามีประโยชน์สารพัดและยังถูกนำมาใช้เป็นยารักษาอาการป่วยต่าง ๆ มาอย่างยาวนาน สารพฤกษเคมีที่เป็นสารออกฤทธิ์ลดระดับน้ำตาล คือ momocharin, momordicin และ charantin 

สำหรับข้อยืนยันทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับคุณสมบัติของมะระต่อการลดระดับน้ำตาลในเลือดนั้น มีการศึกษาถึงประสิทธิภาพและความปลอดภัยเปรียบเทียบกับยาเมทฟอร์มิน (Metformin) ซึ่งเป็นยาลดน้ำตาลสำหรับผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โดยแบ่งกลุ่มทดลองเป็น 4 กลุ่ม ให้รับประทานมะระวันละ 500 กรัม 1,000 กรัม และ 2,000 มิลลิกรัม/วัน ส่วนผู้ป่วยกลุ่มสุดท้ายให้ใช้ยาเมทฟอร์มินในปริมาณ 1,000 มิลลิกรัม/วัน เป็นเวลาทั้งหมด 4 สัปดาห์ ผลการทดสอบพบว่ากลุ่มที่รับประทานมะระวันละ 2,000 มิลลิกรัม/วัน มีระดับน้ำตาลในเลือดลดลงอย่างชัดเจน แต่เมื่อเทียบกับการใช้เมทฟอร์มินแล้ว ประสิทธิภาพในการรักษาของมะระยังมีน้อยกว่า อย่างไรก็ดี งานวิจัยเก่า ๆ บางงานเองก็กล่าวว่าการรับประทานมะระน่าจะมีความเกี่ยวโยงกับการช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดเช่นเดียวกัน

กลไกการออกฤทธิ์ของมะระขี้นกในการลดระดับน้ำตาลในเลือด

1. กระตุ้นการหลั่งอินซูลิน
2. เพิ่มความไวในการตอบสนองต่ออินซูลินของกล้ามเนื้อ
3. ลดการดูดซึมน้ำตาลกลูโคสเข้าสู่เซลล์บริเวณลำไส้เล็กโดยยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ sucrase ที่บริเวณ mucosa ของลำไส้เล็ก
4. เพิ่มการทำงานของเอนไซม์hexokinase ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ใช้ในการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรต

อาการไม่พึงประสงคและความเป็นพิษ

การทานมะระขี้นก อาจทำให้มีผลข้างเคียงบ้าง เช่น
1. ระบบทางเดินอาหาร ได้แก่ เบื่ออาหาร ปวดท้อง ท้องเสีย ท้องผูก ท้องอืด และคลื่นไส้อาเจียน
2. ระบบผิวหนัง ได้แก่ ผื่น คัน

บทสรุป
ปัจุบันได้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ธรรมชาติที่มีฤทธิ์ลดดระดับน้ำตาลในเลือดเพื่อเป็นทางเลือกสำหรับการรักษาโรคเบาหวาน มะระขี้นกเป็นสมุนไพรที่มีการใช้เพื่อรักษาโรคเบาหวานตามภูมิปัญญาพื้นบ้าน แม้ว่ากลไกการออกฤทธิ์ยังไม่ชัดเจน แต่คาดว่าเกี่ยวข้องกับการหลั่งอินซูริน การลดการดูดซึมน้ำตาลเข้าเซลล์