สมุนไพรไทยที่มีศักยภาพ
ประเทศไทยมีสมุนไพรที่มีคุณค่าทางยาเป็นจำนวนมาก แผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทยให้สามารถออกสู่ตลาดทั้งในและต่างประเทศ ได้แก่ ฟ้าทะลายโจร ส้มแขก กระชายดำ หม่อน กวาวเครือ กระเจี๊ยบแดง ชุมเห็ดเทศ ขมิ้นชัน ไพล บัวบก และพริกไทย เนื่องจากมีศักยภาพในการ แข่งขันเชิงพานิชย์ และสมุนไพรบางชนิดในกลุ่มนี้ มีงานวิจัยรองรับในการใช้ ดังนี้
- ขมิ้นชัน สรรพคุณ แก้ไข้เรื้อรัง แก้โรคผิวหนังผื่นคัน ขับลมผายลม สมานแผล
- กราวเครือขาว สรรพคุณ ช่วยบำรุงฮอร์โมนเพศหญิง ช่วยกระชับช่องคลอด บำรุงเลือดและสมอง ช่วยทำให้ผิวพรรณดี ระบบขับถ่ายทำงานปกติ และช่วยบำรุงสายตา
- กระชายดำ สรรพคุณ แก้โรคบิด แก้ปวดท้อง ลมป่วงทุกชนิด เป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงกำลัง บำรุงทางเพศ ขับลม
- บัวบก สรรพคุณ ลดความดันโลหิต แก้อาการอ่อนเพลีย บำรุงหัวใจและช่วยขับปัสสาวะ ช่วยห้ามเลือด แก้อาการน้ำร้อนลวก และช่วยแก้อาการช้ำใน
- ฟ้าทะลายโจร สรรพคุณ รักษาอาการหวัด ลดพิษไข้ ลดอาการเจ็บคอ แก้ท้องเสีย
- มะขามป้อม สรรพคุณ รักษาอาการท้องเสีย ช่วยขับปัสสาวะ แก้ไอและขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ มีไวตามินซีสูงช่วยลดอาการเลือดออกตามไรฟัน
สมุนไพรไทยประจำบ้าน 10 ชนิด
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ได้แนะนำ สมุนไพร 10 ชนิด เพื่อเป็นสมุนไพรไทยประจำบ้านสามารถปลูกเองได้ ซึ่งมีสรรพคุณทางยาช่วยรักษาโรคและบรรเทาอาการเจ็บป่วยได้
- กระเพราแดง : สรรพคุณแก้ปวดท้อง ท้องอืด
- ขิง : แก้คลื่นไส้ อาเจียน บำรุงน้ำนม
- ตะไคร้ : ช่วยเจริญอาหาร ขับปัสสาวะ
- ช้าพลู : ช่วยเจริญอาหาร ขับลม
- บัวบก : แก้ร้อนใน
- ฟ้าทะลายโจร : แก้เจ็บคอ
- มะกรูด : แก้ไอ บรรเทาอาการเครียด หน้ามืด วิงเวียน
- มะระขี้นก : ลดระดับน้ำตาลในเลือด
- ว่านหางจระเข้ : รักษาแผลไฟไหม้ นำ้ร้อนลวก
- สะระแหน่ : แก้วิงเวียน ขับลม
สมุนไพรสู้ฝุ่น PM2.5
มีสมุนไพรหลายชนิด ที่ช่วยในการดูแลปอด มีดังนี้
- หญ้าดอกขาว มีงานวิจัยพบว่า สารสกัดหญ้าดอกขาวความเข้มข้น 10.09% มีฤทธิ์ลดการอักเสบในหนูที่ได้รับนิโคตินเป็นเวลายาวนานกว่า 6 เดือน พบว่าช่วยฟื้นฟูพยาธิสภาพของปอดให้กลับมาเป็นปกติได้ อีกทั้งยังมีการศึกษาว่าช่วยลดคาร์บอนมอนนอกไซด์ที่คั่งค้างในปอด และลดการกระจายตัวของเซลล์มะเร็งปอดได้
- ขมิ้นชัน มีความโดดเด่นเรื่องลดอักเสบ ผลการศึกษาพบว่า ขมิ้นชันมีผลในการปกป้องระบบหัวใจ หลอดเลือด-ปอด
- รางจืด มีความโดดเด่นเรื่องการล้างพิษ ผลการศึกษาพบว่า รางจืดสามารถปกป้องอวัยวะจากสารพิษโลหะหนัก
- มะขามป้อม จากงานวิจัยพบว่า การกินมะขามป้อม ช่วยลดผลกระทบจากก๊าซพิษซัลเวอร์ไดออกไซด์อันเป็นแหล่งกำเนิดของ PM2.5
- ฟ้าทะลายโจร ที่มีความโดดเด่นเรื่องการเสริมภูมิคุ้มกัน โดยเฉพาะในระบบทางเดินหายใจ ในทางคลินิกใช้ป้องกันและรักษาหวัด ไซนัสอักเสบ ชนิดไม่รุนแรง หลอดลมอักเสบ คออักเสบ และ ทอนซิลอักเสบ
การใช้สมุนไพรให้ถูกต้อง ปลอดภัย
หากความประสงค์ที่จะใช้สมุนไพร
- ควรที่จะศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับสมุนไพรนั้นๆ ว่าเหมาะสมต่อการนำมาใช้หรือไม่ และรู้ถึงการใช้อย่างถูกต้อง โดยอาจจะใช้หลักดังนี้คือ ใช้ให้ถูกต้น ถูกส่วน ถูกขนาด ถูกวิธี ถูกโรค
- การเลือกผลิตภัณฑ์สมุนไพรมาใช้นั้น ควรที่จะรู้ว่าในผลิตภัณฑ์นั้นประกอบด้วยสมุนไพรอะไรบ้าง เพราะหากมีอาการแพ้เกิดขึ้นจะได้ทราบว่าเกิดจากสมุนไพรชนิดใด เพื่อจะได้เป็นข้อมูลในการระวังการใช้ครั้งต่อไป
- หมั่นสังเกตความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นระหว่างการใช้สมุนไพร
- ไม่ควรใช้สมุนไพรติดต่อกันเป็นเวลานานๆ หากมีความต้องการใช้สมุนไพรเป็นเวลานาน ควรมีการตรวจร่างกายทั้งก่อน ระหว่าง และหลังการใช้สมุนไพรเป็นระยะๆ ได้แก่ ตรวจการทำงานของตับ ไต ความดันโลหิต ระดับน้ำตาลในเลือด เป็นต้น
- หากเกิดอาการผิดปกติเกิดขึ้นในระหว่างการใช้สมุนไพร ควรหยุดใช้ และปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
- หญิงมีครรภ์หรือให้นมบุตร และเด็กไม่ควรที่จะใช้สมุนไพรที่ยังไม่มีข้อมูลยืนยันความปลอดภัย เนื่องจากสารบางชนิดในสมุนไพร สามารถผ่านรก ขับออกทางน้ำนม หรือมีผลต่อการเจริญเติบโตได้
