ยากลุ่มนี้จะมุ่งเน้นสรรพคุณในการบำรุงโลหิต แก้อาการประจำเดือนมาไม่ปกติ แก้อาการจุกเสียดแน่นท้องระหว่างมีประจำเดือน รวมถึงช่วยขับน้ำคาวปลาในสตรีหลังคลอดบุตรด้วย
ยาสตรีก็คือยาดองชนิดหนึ่งส่วนประกอบของยาสตรีก็คือสมุนไพรสารพัดชนิดกัแอลกอฮอล์ที่จะช่วยสกัดเอาตัวยาออกมา ก็เหมือนกับเป็นยาดองเหล้าประเภทหนึ่ง เนื่องจากมีแอลกอฮอล์นี่เอง เมื่อดื่มเข้าไปเลือดลมก็เลยสูบฉีดได้ดี
ฮอร์โมนเพศหญิงจากธรรมชาติ
ถึงจะประกอบด้วยสมุนไพรมากมาย แต่สมุนไพรเด่น ๆ ที่เรามักพบในยาสตรีจะมีอยู่ 2 ตัวด้วยกัน คือ "ว่านชักมดลูก" และ "โกฐเชียง (ตังกุย)" ซึ่งจะมีสารชื่อว่าไฟโตเอสโตรเจนที่มีโครงสร้างคล้าย ๆ กับฮอร์โมนเพศหญิงหรือเอสโตรเจน จึงทำให้ยาสตรีมีฤทธิ์ช่วยปรับสมดุลของฮอร์โมนที่เสียไปจากสาเหตุต่าง ๆ และกระตุ้นให้ประจำเดือนมาเมื่อดื่มยาเข้าไปได้
ส่วนในเรื่องของผิวพรรณ คนที่ดื่มแล้วผิวพรรณสดใสขึ้น ก็อาจเป็นเพราะฮอร์โมนเอสโตรเจนบกพร่องอยู่ เมื่อได้รับไฟโตเอสโตรเจนเข้าไปลักษณะของเพศหญิงก็เลยชัดเจนขึ้น แต่ไม่เสมอไปว่าทุกคนกินแล้วจะได้ผลแบบนี้เหมือนกัน
รอบเดือนไม่ปกติ จะกินยาสตรีก็คงไม่ใช่เรื่องเสียหาย แต่ที่จริงแล้วในทางการแพทย์การที่ประจำเดือนมาไม่ปกติไม่ใช่เรื่องผิดปกติหรือน่ากังวลอะไร บางเดือนหากไข่ไม่ตก ฮอร์โมนไม่ปกติ คุณก็อาจมีประจำเดือนมาช้า หรือไม่มีประจำเดือนก็ได้
ส่วนปริมาณของประจำเดือนก็ขึ้นอยู่กับเรื่องของสุขภาพและอารมณ์ ดังนั้นหากประจำเดือนไม่มาหรือมาน้อย ก็ไม่ได้จำเป็นต้องรับประทานยาสตรีเพื่อขับประจำเดือนออกมา
ข้อเสีย พึงรู้ พึงระวัง
การดื่มยาสตรีติดต่อกันนาน ๆ ก็เหมือนกับการดื่มสุราติดต่อกันนาน ๆ ทำให้ติดและส่งผลเสียต่อตับได้ไม่แตกต่างกัน
หากกินยาขับน้ำคาวปลาหลังคลอดบุตรจะต้องปรึกษาแพทย์และเภสัชกรให้ดี เพราะในช่วงให้นมบุตร สิ่งที่แม่กินอาจมีผลต่อลูกได้
สตรีมีครรภ์ ผู้ป่วยที่กำลังมีไข้สูง ผู้ที่แพ้แอลกอฮอล์ และผู้ที่กินยาต้านการแข็งตัวของเลือด ห้ามกินยาสตรีเด็ดขาด
ต้องมีทะเบียนตำรับยา ตามกฎหมาย "ยาสตรีจัดเป็นกลุ่มยาแผนโบราณ ซึ่งจะต้องมีเลขทะเบียนตำรับยาแสดงบนฉลากทุกขวด ดังนั้นก่อนจะตัดสินใจซื้อมาใช้ สาว ๆ ต้องดูให้ดีด้วย
จัดเป็นยาแผนโบราณ ขึ้นทะเบียนตำรับยาแผนโบราณ สรรพคุณที่ได้รับอนุญาต คือ บำรุงเลือด บำรุงร่างกาย เจริญอาหาร แก้ประจำเดือนมาไม่ปกติ และเป็นยาแทนการอยู่ไฟ ขับน้ำคาวปลา ช่วยฟอกโลหิต
มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบ เป็นยาแทนการอยู่ไฟ ช่วยขับน้ำคาวปลา ซึ่งตัวยาบางตัวในตำรับอาจจะมีผลต่อทารก ดังนั้นจึงมีคำเตือนไว้ที่ฉลากหรือเอกสารกำกับยาว่า "สตรีมีครรภ์ห้ามรับประทาน"
ตำรับยาแผนโบราณที่ใช้สำหรับสตรี จะมีหลายตำรับ ซึ่งปรุงขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์ในการใช้ที่แตกต่างกัน เช่น บางตำรับใช้สำหรับบำรุงร่างกาย บำรุงโลหิต บางตำรับใช้สำหรับสตรีหลังคลอดบุตรรับประทานใช้แทนการอยู่ไฟ หรือบางตำรับใช้สำหรับสตรีที่มีปัญหาประจำเดือนมาไม่ปกติ
การใช้ยาขนานใดต้องใช้ให้ถูกต้องตรงกับอาการ ไม่เช่นนั้นอาจไม่ได้ผลในการรักษา ยาสตรีส่วนหนึ่งที่จำหน่ายในท้องตลาดจะทำในลักษณะยาน้ำ ซึ่งจะมีข้อบ่งใช้แตกต่างกันตามตำรับยาแต่ละขนาน
สตรีส่วนมากจะมีตัวยาที่มีรสร้อนตามศาสตร์ของยาแผนไทย เช่น ขิง ดีปลี พริกไทย และบางตำรับก็อาจมีหัวเหล้าในสูตรตำรับด้วยเล็กน้อย จึงมักมีข้อควรระวังไม่ให้ใช้สำหรับสตรีตั้งครรภ์ ทำให้มีบางคนเข้าใจว่ายาเหล่านี้เป็นยาทำให้แท้งและนำไปใช้ในทางที่ผิด ซึ่งเป็นความเข้าใจที่ไม่ถูกต้องอย่างมาก
เพราะในทางตรงกันข้ามบางตำรับกลับเป็นยาบำรุงร่างกายหรือบำรุงโลหิต ไม่ได้เกี่ยวกับการขับทำให้แท้งแต่อย่างใด แต่ที่ต้องมีคำเตือนเพราะเกรงว่าตัวยาหรือหัวเหล้าที่มีอยู่ในตำรับยาอาจไปมีผลต่อทารกในครรภ์
สำหรับสตรีที่ตั้งครรภ์หากรับประทานเข้าไปมาก เช่น รับประทานเป็นขวดหรือหลายขวด อาจเป็นอันตรายถึงทำให้ทารกในครรภ์แท้งได้ แต่ไม่สามารถขับออกจากร่างกายได้และยิ่งเป็นอันตรายอย่างมากสำหรับผู้ใช้ ขอให้ใช้ยาอย่างระมัดระวัง อ่านคำเตือนในฉลาก และปรึกษาเภสัชกร
