1. กำมะถัน (Sulfur)
กำมะถันมีฤทธิ์ละลายขุย (Keratolytic) จึงใช้รักษาโรคผิวหนังได้หลายชนิด เช่น เรื้อนกวาง ซีโบริค เอคซีม่า รวมทั้งสิว ทั้งนี้ อาจจะใช้เดี่ยวๆ หรือใช้ผสมกับตัวยาอื่นก็ได้ ยาที่ใช่ผสมอยู่ด้วยกันมักจะเป็นกรดซาลิซัยลิค
แต่เดิมคนไทย ใช้กำมะถันบดกับน้ำมันกระเบา หรือน้ำมันมะพร้าว เคี่ยวนิดหน่อยให้ละลายแล้วทาแก้หิด เหา และโรคผิวหนัง บางแห่งใช้บดผสมกับกล้วย
ปัจจุบันกำมะถันที่ใช้ฆ่าพยาธิ เช่น หิด เหา ทำเป็นขี้ผึ้ง ความแรง 10%กำมะถันที่ใช้รักษาโรคอื่นๆ มีความแรงน้อยลงมา และเมื่อผสมกับยาอื่น ก็ใช้ในเปอร์เซ็นต์ต่างๆ กัน และทำออกมาจำหน่ายหลายรูป หลายแบบ ทั้งยาน้ำ ยาครีม และยาแขวนตะกอน
- ข้อควรระวัง
ขี้ผึ้งกำมะถัน 10% มีฤทธิ์ระคายเคือง อาจแสบ และไม่ควรถูกตา ใช้รักษาหิดดีมาก (ไม่ใช้ฆ่าเหา เพราะไม่ควรให้ถูกใบหน้า)
- รูปแบบยา
ชื่อการค้าเช่น มิทิกอล ชนิดขี้ผึ้ง (Mitigal oint ment) มีกำมะถัน 20%
ขี้ผึ้งกำมะถัน (ointmem of sulphur) 10% (องส์การฯ)ขนาดหลอดละ 500 กรัม
2. เบนซิลเบนโซเอท (Benzyl benzoate)
เป็นยาน้ำเหมือนน้ำมัน มักทำออกมาเป็นรูป โลชั่น หรือ อีมัลชั่น เหมาะมากในการรักษาหิด ใช้ในขนาดความแรง 25–30% มันระคายเคือง ผิวหนังได้ จึงไม่ใช้ในเด็กและไม่ใช้ทาที่หน้า ใช้ฆ่า เหาและโลนก็ได้ผลดี
- รูปแบบยา
มีชนิด 25% เบนซิลเบนโซเอท (Benzyl benzoate) ชนิดแขวนตะกอน หรือเรียกสั้นๆ ว่า อีบีบี (EBB) ชื่อการค้าอื่นๆ เช่น แอสคอร์บอยล์ (Ascarbiol) ชนิดแขวนตะกอน ชนิด (25% อีบีบี) ขนาดบรรจุ 200 มิลลิลิตร
3. แกมมา-เบนซีน เฮ็กซา คลอไรด์ (Gammabenzene hexa chloride)
เป็นยาประเภทเดียวกับ เฮ็กซาคลอโรฟีน มันมีฤทธิ์ฆ่าแมลงและพาราไซด์ ของผิวหนังได้เหมือน ดี.ดี.ที. แต่ออกฤทธิ์เร็วกว่า ใช้ได้ดีมากในการฆ่าหิด เหา และโลน ใช้ขนาดความแรง 1% เหมาะสำหรับใช้รักษาหิดในเด็ก เพราะไม่ค่อยแสบ อย่างไรก็ตามไม่ควรใช้ทาที่หน้า
- รูปแบบยา
ชื่อการค้า เช่น ลอเร็กแซน ชนิดครีม (Lorexan cream) 1% 50 กรัม
4. คลอโรฟีโนเธน หรือ ดี.ดี.ที. (Chlorophenothane, D.D.T.)
ยาผง ดี.ดี.ที. ขนาด 5%-10% ใช้ฆ่าเหาและ โลนได้ดีมาก แต่ไม่ได้ผลในการฆ่าหิด เนื่องจากทำออกมาเป็นผง ก่อนใช้ต้องผสมน้ำให้เปียกก่อน อย่าสูดดมผง ดี.ดี.ที.เข้าไป ทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะและปวดเมื่อยกล้ามเนื้อได้ ยานี้ราคาถูกและจำหน่ายโดยองค์การเภสัชกรรม เหมาะสำหรับการกำจัดเหา
ในการปฏิบัติอนามัยโรงเรียน ต้องทำทีเดียว ทั้งชั้นและหากเป็นไปได้ควรทำทีเดียวทั้งโรงเรียน ให้เด็กหาผ้าสะอาดสำหรับโพกหัว 1 ผืน เมื่อชโลมยาลงบนศีรษะแล้วให้เด็กโพกศีรษะไว้เลย จนถึงเวลากลับบ้านเช้าขึ้นจึงให้สระผมมาโรงเรียนใหม่
- รูปแบบยา
ดี.ดี.ที. ในทาลคัม 5% (องค์การฯ) 450 กรัม
ดี.ดี.ที. ในทาลคัม 10% (องค์การฯ) 450 กรัม
การรักษาหิด
1. ควรรักษาทุกคนในครอบครัว โดยเฉพาะที่มีอาการคันพร้อมกัน สำหรับโลนต้องรักษาคู่สมรสด้วยแน่นอน
2. ต้ม มุ้งหมอน เสื้อผ้า ผ้าห่ม เครื่องนุ่มห่ม ให้หมด
3. ทายาแก้หิดให้ทั่วตัว ยกเว้นใบหน้า เด็กให้ใช้ลอเร็กแซน นุ่งเสื้อผ้าใหม่เข้านอน เมื่อครบ 24 ชั่วโมงค่อยอาบน้ำ แล้วทาซ้ำอีก 3 วัน
การรักษาเหา
1. ก่อนนอนอาบนํ้าสระผมให้สะอาด เช็ดให้แห้ง แล้วทายาแก้เหาทิ้งไว้ 1 คืน วันรุ่งขึ้นสระผมออก ทำเช่นนี้ 2 ครั้ง
2. อีก 15 วัน ทำซ้ำอีกครั้งหนึ่ง
การรักษาโลน
โกนขนให้เกลี้ยง ทายาติดต่อกัน 2 วัน ทิ้งค้างคืนได้ หากอาบน้ำให้ทายาซ้ำ