เจลแอลกอฮอล์
เจลแอลกอฮอล์เป็นผลิตภัณฑ์ทําความสะอาดมือแบบไม่ต้องล้างน้ำ ใช้ในกรณีไม่สะดวกในการล้างมือด้วยน้ำและสบู่ ซึ่งเป็นวิธีทำความสะอาดที่มีประสิทธิภาพ โดยนิยมใช้สารละลายแอลกอฮอล์ที่ความเข้มข้น 70% เนื่องจากระเหยไม่เร็วเกินไป และมีปริมาณน้ำเพียงพอที่เซลล์ของเชื้อโรคต่างๆ จะดูดซึม และออกฤทธิ์ทำลายเซลล์ของเชื้อโรค โดยใช้เวลาต่อครั้งเพียง 20- 30 วินาที พกพาได้ง่าย ป้องกันการแห้งกร้านของผิวหน้ง เนื่องจากมักมีสารให้ความชุ่มชื่นและอาจก่อให้เกิดการระเคืองน้อยกว่าการใช้สบู่และน้ำ อย่างไรก็ตาม การล้างมือด้วยน้ำและสบู่จัดเป็นวิธีทำความสะอาดหลักที่ควรใช้เป็นวิธีแรก ส่วนการใช้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือเหมาะสำหรับสถานการณ์ที่ไม่สะดวกจะล้างมือด้วยน้ำและสบู่
คุณสมบัติของเจลแอลกอฮอล์
- ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์และแบคทีเรีย รวมถึงไวรัสและเชื้อราจึง
- นิยมใช้ในการฆ่าเชื้อผิวหนังและพื้นผิวทั่วไป
- ลดการนำเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายจากการสัมผัส
- ประสิทธิภาพในการปกป้องและยับยั้งเชื้อโรคดีกว่าผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดทั่วไป
ส่วนประกอบสำคัญเจลแอลกอฮลล์
- แอลกอฮอล์ เพียงสารเดียวหรือผสมรวมกันอยู่ ไม่ต่ำกว่าร้อยละ 70 โดยปริมาตร (v/v)
- เอทิลแอลกอฮอล์ หรือเอธานอล (ethyl alcohol หรือ ethanol)
- ไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ หรือไอโซโพรพานอล (isopropyl alcohol)
- เอ็น -โพรพิลแอลกอฮอล์ หรือเอ็น -โพรพานอล ( n -propyl alcohol หรือ n -propanol)
- อาจมีสารฆ่าเชื้อ เช่น ไตรโคลซาน
- สารที่ทำให้เกิดสภาพเจล (gelling agent) เช่น carbomer
- สารให้ความชุ่มชื้นลดการแห้งของผิว (emollients)
- สำหรับส่วนผสมอื่นๆ เช่น สี น้ำหอม
การใช้เจลแอลกอฮอล์
- หากใช้เป็นครั้งแรก ควรทดสอบการแพ้ก่อน
โดยการทาแอลกอฮอล์เจลปริมาณเล็กน้อย ที่บริเวณท้องแขนและทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง
สังเกตความผิดปกติได้แก่ ผื่นแดง ปวดแสบ ปวดร้อน บวม - กดหรือเทแอลกอฮอล์เจลลงบนฝ่ามือ 2 – 4 หยด (หรือ 2 – 3 มิลลิลิตรโดยประมาณ )
- ถูให้ทั่วทั้งสองมือเป็นเวลา ประมาณ 20 วินาที และปล่อยให้แห้งในอากาศ
- ล้างมือให้ถูกวิธี
ข้อควรระวังในการใช้เจลแอลกอฮอล์
- เจลแอลกอฮอล์มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ในปริมาณมากสามารถติดไฟได้
- หากทามือแล้วยังไม่แห้ง ห้ามนำมือเข้าใกล้แหล่งความร้อน
- ควรหลีกเลี่ยงเปลวไฟ โดยเฉพาะ สูบบุหรี่ควรระวังเป็นพิเศษ
- ไม่ควรใช้กับเด็กทารก และบริเวณผิวบอบบาง เช่น รอบดวงตา และบริเวณที่ผิวอักเสบ มีสิว มีบาดแผล หากสัมผัสแอลกอฮอล์บ่อยๆ อาจทำให้เกิดการระคายเคือง และผิวหยาบกระด้าง
- ควรระมัดระวังการใช้กับเด็กเล็ก เพราะอาจเกิดอันตรายได้ง่ายจากการกลืน
- ประสิทธิภาพของเจลแอลกอฮอล์อาจลดลงเมื่อใช้ไม่ถูกวิธี เช่น ใช้แอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นต่ำกว่า 60% หรือถูเจลล้างมือไม่ทั่วถึง
- ปริมาณในการใช้แอลกอฮอล์เจลควรมีความเหมาะสม ไม่มากหรือน้อยจนเกินไป หากระหว่างการใช้แอลกอฮอล์เจลแล้วพบว่าเนื้อเจลแห้งในเวลาไม่ถึง 15 วินาที บ่งชี้ให้เห็นว่า แอลกอฮอล์เจลที่ใช้มีปริมาณน้อยเกินไป และอาจส่งผลต่อประสิทธิภาพในการกำจัดเชื้อโรค
- ควรเก็บแอลกอฮอล์เจลในภาชนะปิดสนิท ในบริเวณที่ไม่ถูกแสงแดด หรือ บริเวณที่ร้อน เพราะจะทำให้แอลกอฮอล์ระเหย และความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ อาจลดลงได้
