ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น : จะไครมะขูด , จะไครหอม (ภาคเหนือ) , ตะไคร้แดง (นครศรีธรรมราช)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cymbopogon nardus (L.) Rendle
ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ : Cymbopogon winterianus Jowitt.
ชื่อสามัญ : Citronella grass
วงศ์ : POACEAE - GRAMINEAE
องค์ประกอบทางเคมี
จากการศึกษาวิจัยองค์ประกอบทางเคมีของตะไคร้หอมพบว่า น้ำมันหอมระเหยในตะไคร้หอมมีส่วนประกอบที่สำคัญ คือ camphor , borneol , cineol , eugenol , methyl eugenol , citral , dipententenre , linalool , citronellal , citronellol และ geraniol
การศึกษาทางเภสัชวิทยา
ฤทธิ์ไล่ยุงและแมลง
น้ำมันตะไคร้หอม (Citronella oil) ซึ่งเป็นน้ำมันหอมระเหยสกัดจากต้นตะไคร้หอมสามารถใช้ไล่แมลง และป้องกันยุงลาย ยุงก้นปล่อง และยุงรำคาญกัดได้นานประมาณ 2 ชั่วโมง
การศึกษาฤทธิ์ไล่ยุงของตำรับน้ำมันตะไคร้หอม (Citronella oil) ที่มีส่วนประกอบที่สำคัญคือ citronella , geraniol และ citronellol ในรูปแบบของครีม พบว่า ตำรับที่มีน้ำมันตะไคร้หอม 17% ป้องกันยุงลายได้นานประมาณ 3 ชั่วโมง และเมื่อมีการเติมวานิลินซึ่งเป็นสารเพิ่มความคงตัวของน้ำมันหอมระเหย ทำให้ออกฤทธิ์ได้นานกว่า 4 ชั่วโมง แต่ครีมมีความคงตัวลดลง
ส่วนตำรับที่มีน้ำมันตะไคร้หอม 14% ที่ประกอบด้วย geraniol 52.99% ,citronella 27.35% และ citronellol 14.61% ป้องกันยุงลายได้ประมาณ 2 ชั่วโมง เช่นเดียวกับครีมที่มีสารไล่ยุง dimethyl phthalate 20% และ diethyl toluamide 5%
ส่วนครีมที่มีน้ำมันจากใบตะไคร้หอม ความเข้มข้นร้อยละ 1.25,2.5 และ 5 มีประสิทธิภาพในการป้องกันยุงก้นปล่องได้นาน 2 ชั่วโมง และที่ความเข้มข้นร้อยละ 10 จะป้องกันได้มากกว่า 4 ชั่วโมง
ตำรับครีมที่มีส่วนผสมของน้ำมันข่าร้อยละ 5 น้ำมันตะไคร้หอมร้อยละ 2.5 ความวานิลลินร้อยละ 0.5 มีประสิทธิภาพในการป้องกันยุงกัดได้นานกว่า 6 ชั่วโมง
นอกจากนี้สารสกัดเอทานอลของตะไคร้หอมผสมกับน้ำมันมะกอกสามารถไล่ยุงลายและยุงรำคาญได้นาน 2 ชั่วโมง
ฤทธิ์ฆ่าแมลง
น้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้หอมความเข้มข้นร้อยละ 10 มีฤทธิ์ไล่ตัวอ่อนของเห็บได้นานถึง 8 ชั่วโมง และสามารถไล่ตัวอ่อนของเห็บได้ร้อยละ 90นาน 35 ชั่วโมง
สารสกัดด้วยเอทานอลร้อยละ 10 จากต้นตะไคร้หอมแห้ง 50 กรัม/ลิตร จะให้ผลดีในการลดปริมาณของหมัดกระโดดซึ่งเป็นแมลงศัตรูคะน้า แต่มีแนวโน้มที่จะทำให้น้ำหนักของคะน้าลดลง
สารสกัดตะไคร้หอมผสมกับสารสกัดจากเมล็ดสะเดา และข่า ในสัดส่วน 10 มิลลิลิตร/น้ำ 1 ลิตร มีผลลดการเข้าทำลายของเพลี้ยอ่อนและหนอนเจาะฝักซึ่งเป็นแมลงศัตรูถั่วฝักยาว แต่ไม่สามารถควบคุมการเข้าทำลายของแมลงวันเจาะต้นถั่วได้นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ไล่แมลงที่ทำลายเมล็ดข้าว ฤทธิ์ไล่แมลงวัน ผีเสื้อกลางคืน และพวกแมลงบินต่างๆ ได้ด้วยอีก