ตากุ้งยิงคืออะไร เจาะลึกสาเหตุ อาการ และวิธีดูแลดวงตาให้ปลอดภัย

โรคตากุ้งยิง

โรคตากุ้งยิง คือ การติดเชื้อแบคทีเรียที่ต่อมไขมันหรือต่อมเหงื่อบริเวณเปลือกตา  ศัพท์ทางการแพทย์เรียกว่า Hordeolum หรือ Stye

โรคนี้เป็นภาวะหนึ่งของโรคเปลือกตาอักเสบ  ( blepharitis) พบได้ในทุกเพศทุกวัย  อาการของเปลือกตาอักเสบ ได้แก่ คันตาแสบตา น้ำตาไหล ตาแห้ง หยอดน้ำตาเทียมแล้วอาการไม่ดีขึ้น ตาแดงตลอดเวลา เปลือกตาบวมแดง เป็นตากุ้งยิงบ่อยๆ  มีคราบขี้ตาแข็งๆ ตื่นนอนตอนเช้ามีขนตาติดกันจนลืมตาไม่ขึ้น

โรคตากุ้งยิง

ประเภทของ โรคตากุ้งยิง

มี 2 ลักษณะ จำแนกจากสาเหตุของการเกิดโรค

1. โรคตากุ้งยิงแบบไม่ติดเชื้อ

ศัพท์ทางการแพทย์เรียกว่า chalazion ลักษณะเป็นตุ่มแข็ง เกิดจากการอุดตันตามรูต่อมเหงื่อหรือต่อมไขมันจากสิ่งแปลกปลอม ทำให้ไม่สามารถระบายไขมันออกมาจากต่อมได้  หรืออาจเป็นร่องรอยหลังจากการหายของตากุ้งยิงแบบติดเชื้อ ผู้ป่วยจะไม่มีอาการเจ็บปวด

2. โรคตากุ้งยิงแบบติดเชื้อ

ศัพท์ทางการแพทย์เรียกว่า Hordeolum หรือ Stye เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus ที่บริเวณต่อมไขมันและรูขุมขนบริเวณเปลือกตา  เกิดเป็นตุ่มบวม แดง เป็นหนอง มีอาการเจ็บปวด ตากุ้งยิงแบบติดเชื้อ แบ่งย่อยออกเป็น 2 ชนิด

2.1 โรคตากุ้งยิง หัวผุด( External hordeolum )

เป็นลักษณะตุ่มบวมแดง เห็นเป็นหัวหนองบริวณเปลือกตาด้านนอก หรือขอบตา ชัดเจน อาการมักไม่รุนแรง สามารถหายเองได้  การรักษาไม่ซับซ้อน สามารถหายเองได้หากมีการดุแลที่เหมาะสม

2.2 โรคตากุ้งยิง หัวหลบใน (lnterior hordeolum)

เป็นลักษณะตุ่มหนองที่อยู่ภายในเปลือกตาด้านใน  บวม แดง และเจ็บปวด อาการจะรุนแรงกว่าตากุ้งยิงหัวผุด เพราะเป็นการติดเชื้อในตำแหน่งที่ลึกและใกล้กับลูกตา ไม่สามารถหายเองได้ ใช้ระยะเวลานานกว่าจะหายดี ต้องให้การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ หรืออาจต้องให้แพทย์ช่วยผ่าตัดระบายหนองออกด้วยถ้ากินยาปฏิชีวนะไม่ได้ผล

ประเภทของ โรคตากุ้งยิง

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิด โรคตากุ้งยิง

  • ภาวะต่อมไขมันหรือต่อมเหงื่ออุดตันบริเวณเปลือกตา
  • โรคเปลือกตาอักเสบ ( blepharitis)
  • ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ
  • สัมผัสดวงตาด้วยมือที่ไม่สะอาด
  • ใส่คอนแทคเลนส์ที่ไม่สะอาด
  • ล้างเครื่องสำอางค์รอบดวงตาไม่สะอาด
  • ไรที่ขนตา Demodex ในผู้ป่วยที่มีเปลือกตาอักเสบเรื้อรัง
  • ผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคไขมันในเลือดสูง

อาการของ โรคตากุ้งยิง

  • เปลือกตาบวมแดง มีตุ่มนูนที่เปลือกตา
  • คันตา มีน้ำตาไหล
  • ตาพร่ามัว กระพริบตาแล้วดีขึ้น
  • ตายสู้แสงไม่ได้
  • ตาแดง แสบตา เคืองตา
  • ระคายเคืองตา ไม่สบายตา
  • มีคราบขี้ตาบริเวณขนตาหรือหัวตา มักเป็นช่วงเช้าเวลาตื่นนอน บางครั้งขนตาติดกันจนลืมตาไม่ขึ้น
  • ขนตาจับตัวกันเป็นกระจุก
ภาวะแทรกซ้อนของโรคตากุ้งยง

ภาวะแทรกซ้อน

  • ความผิดปกติของขนตา เช่น ขนตาร่วง ขนตางอกผิดทิศทาง ขนตาเก
  • ความผิดปกติที่เปลือกตา เช่น เปลือกตาม้วนเข้าหรือม้วนออก
  • ต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน (Meibomian gland dysfunction )
  • ตาแดงเรื้อรังจากเยื่อบุตาอักเสบ
  • กระจกตาถลอกหรือเป็นแผล อาจติดเชื้อที่กระจกตาได้
  • ตาแห้ง
การดูแลเปลือกตา

การรักษา

  1. หลีกเลี่ยงการใช้เครื่องสำอางบริเวณรอบดวงตาระหว่างการรักษาโรคากุ้งยิง
  2. ดูแลเปลือกตาตามขั้นตอน  LID HYGIENE ดังนี้
  • ประคบอุ่นที่ดวงตา ด้วยผ้า เจลประคบ หรือสำลี แล้วแต่สะดวก โดยใช้อุณหภูมิไม่เกิน 40 องศาเซลเซียส เป็นเวลามี 5-10 นาที
  • นวดเปลือกตาด้วยมือที่สะอาด ใช้นิ้วกดรีดเบาๆในแนวตั้งฉากเข้าหาขอบเปลือกตา
  • ทำความสะอาดเปลือกตาด้วยผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดดวงตาโดยเฉพาะ เช่น ocusoft ® หรือใช้โฟม สบู่เหลว หรือแชมพูเด็ก ที่อ่อนโยนต่อดวงตา คือต้องไม่ทำให้แสบตา ควรมีคุณสมบัติไม่ก่อให้แพ้ ระคายเคือง (HYPOALLERGIC )
  • เช็ดรอบดวงตาเบาๆให้แห้ง แล้วหยอดน้ำตาเทียมตาม

3. แต่หากมีการติดเชื้อเป็นตุ่มหนองและปวดร่วมด้วย ควรปรึกษาเภสัชกรเพื่อรับบยาปฏิชีวนะและยาแก้ปวด ตามความเหมาะสม

4. หากรับประทานยาปฏิชีวนะเป็นระยะเวลา 5-7 วันแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น ควรพบจักษุแพทย์โดยเร็วเพื่อทำการผ่าตัดเอาหนองออก

ข้อแนะนำการปฏิบัติตัวก่อนการผ่าตัดระบายหนองที่เปลือกตา

  • งดการใช้ยาและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น warfarin aspirin clopidogel  น้ำมันปลา OMEGA-3   สารสกัดใบแปะก๋วย เป็นต้น
  • วันที่แพทย์นัดผ่าตัดระบายหนองที่เปลือกตาออก ให้สระผม งดการใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับหนังศีรษะและเส้นผมทุกชนิด

ข้อแนะนำการปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัดระบายหนองที่เปลือกตา

โดยปกติแพทย์จะให้ผู้ป่วยเปิดผ้าปิดแผลหลังผ่าตัดประมาณ 1-2 วัน การดูแลแผลหลังผ่าตัดให้ปฏิบัติดังนี้

  • เช็ดทำความสะอาดแผลรอบดวงตาด้วยน้ำเกลือเท่านั้น ห้ามให้แผลถูกน้ำจนกว่าแผลจะแห้งสนิทหรือประมาณ 10-14 วัน
  • งดใส่คอนแทคเลนส์
  • ห้ามขยี้ตาและล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนสัมผัสรอบดวงตา
  • หลีกเลี่ยงบริเวณที่มีฝุ่น ควัน มลภาวะ
  • รับประทานยาฆ่าเชื้อหรือยาปฏิชีวนะ ยาแก้ปวด ตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
  • หากมีอาการผิดปกติหลังผ่าตักเช่น ปวดตามาก ตาแดง ตาบวมช้ำมาก ตาพร่ามัว ให้รีบกลับไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด

วิธีป้องกัน

  • หลีกเลี่ยงการใช้มือที่ไม่สะอาดขยี้ตา
  • หมั่นดูแลรักษาความสะอาดบริเวณรอบดวงตา ใบหน้าอย่างสม่ำเสมอ
  • ล้างเครื่องสำอางและคอนแทคเลนส์ให้สะอาดก่อนนำมาใส่ทุกครั้ง
  • ดูแลเปลือกตาด้วยวิธี LID HYGIENE อย่างสม่ำเสมอ

สรุป

โรคตากุ้งยิงไม่ใช่โรคติดต่อและสามารถรักษาให้หายขาดได้  เป็นโรคที่เกิดจากต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน เป็นได้ทั้งแบบไม่ติดเชื้อ Chalazion หรือ แบบติดเชื้อแบคทีเรีย Hordiolum /Stye  การป้องกันไม่ให้เป็นโรคนี้ ควรดูแลเปลือกตาตามขั้นตอน LID HYGIENE เป็นประจำวันละ1-2 ครั้ง

เอกสารอ้างอิง

  1. วีรยา พิมลรัฐ, เปลือกตาอักเสบไม่ใช่เรื่องเล็ก, แผนกจักษุวิทยา โรงพยาบาลกรุงเทพ สำนักงานใหญ่.
  2. สุภาวดี เอื้อจงมานี, โรคตากุ้งยิง, แผนกจักษุแพทย์ Medpark hospital.
  3. ตากุ้งยิง สาเหตุและอาการ, โรงพยาบาลศิครินร์
  4. ตากุ้งยิงเกิดจากอะไร หาสาเหตุ อาการ การรักษาและการดูแลตัวเอง, Bangkok eye hospital.

การบริบาลทางเภสัชกรรม (Pharmaceutical care)

การบริบาลทางเภสัชกรรม หมายถึง ความรับผิดชอบของเภสัชกรโดยตรงที่มีต่อการใช้ยาของผู้ป่วย เพื่อให้ได้ผลการรักษาที่ถูกต้องตามที่ต้องการและเพิ่มคุณภาพชีวิตผู้ป่วย ผลการรักษาที่ถูกต้องคือ

  • หายจากโรค
  • บำบัดหรือบรรเทาอาการโรค 
  • ชะลอหรือยับยั้งการดำเนินของโรค
  • ป้องกันโรค

โดยเภสัชกรจะปฏิบัติงานร่วมกับบุคคลากรทางการแพทย์ทางสาธาณสุขอื่นๆ เรียกว่า ทีมสหสาขาวิชาชีพและมีหน้าที่หลักในการค้นหา แก้ไข และป้องกันปัญหาที่เกิดจากการใช้ยา ตลอดจนติดตามประเมินผลที่เกิดขึ้นจากการรักษาด้วยยา เพื่อให้เกิดระบบยาที่มีคุณภาพและปลอดภัยสูงสุด

สินค้าแนะนำ

แผนที่ที่ตั้งร้าน

ที่ตั้งร้านยา

ร้านยาของเรา

พันธมิตรของเรา

บริษัทยาที่เป็นพันธมิตรสนับสนุนเรา

DKSH
ZPL
BIOPHARM
สยามฟาร์มา
ยูเนี่ยน
อ้วยอัน
วิทยาศรม
ทรูไลน์เมด
บริษัทชุมชน
สมุนไพรไทย
tnp