บริบาลเภสัชกรรมในร้านยา

• แชร์ Facebook
• ทวีตTwitter
• ส่ง Line

การทำงานเชิงรุกของเภสัชกรในร้านยา ด้วยการให้บริการบริบาลเภสัชกรรมแก่ประชาชนที่มารับบริการที่ร้าน เช่น การดูแลปัญหาการใช้ยา  การติดตามผลการรักษา การเยี่ยมบ้าน  ส่งต่อผู้ป่วยให้ได้รับบริการที่จำเป็น การรณรงค์ป้องกันโรคและปัญหาสุขภาพในชุมชน

การบริบาลเภสัชกรรม คือ ความรับผิดชอบของเภสัชกรที่มีต่อการใช้ยาของผู้ป่วย เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับผลการรักษาที่ถูกต้องและเพิ่มคุณภาพชีวิต

วิชาชีพเภสัชกรมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพของประชาชน ด้วยองค์ความรู้ด้านยาได้มีการปรับเปลี่ยนให้ตอบสนองความต้องการของสังคม ปัจจุบันได้มีการพัฒนาและขยายงานด้านเภสัชกรรมให้มามุ่งเน้นที่การดูแลการใช้ยาของผู้ป่วยมากขึ้น จากแต่ก่อนที่งานเภสัชกรรมส่วนใหญ่มุ่งเน้นที่การพัฒนาตัวผลิตภัณฑ์ยาเท่านั้น

งานบริบาลเภสัชกรรม

เป้าหมายของงานบริบาลเภสัชกรรม มี 3 ข้อดังนี้

1. ส่งเสริมการใช้ยาให้เป็นไปอย่างสมเหตุผล มีความปลอดภัย คุ้มค่า
2. เพิ่มคุณภาพในการดูแลรักษา
3. เพิ่มความพึงพอใจของผู้ป่วย

 หน้าที่ของเภสัชกรในการปฏิบัติงานบริบาลเภสัชกรรม

เนื่องจากเป็นงานที่มีผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง การทำงานจึงต้องร่วมมือกับบุคคลากรสาขาวิชาชีพอื่นทางสาธารณสุขด้วย  ขอบเขตงานจะแบ่งเป็น 3 ข้อใหญ่ๆ

1. ค้นหาปัญหาที่เกิดจากการใช้ยาหรือคาดว่าจะเกิดขึ้น
2. การแก้ไขปัญหาที่เกิดจากการใช้ยา
3. การป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยา

ทักษะและสมรรถนะความสามารถของเภสัชกรในการปฏิบัติงานบริบาลเภสัชกรรม

เภสัชกรที่ปฏิบัติงานด้านบริบาลเภสัชกรรมจะมีทักษะในการทำงานดังนี้

• สัมภาษณ์ประวัติผู้ป่วย
• จัดทำแฟ้มประวัติการใช้ยาของผู้ป่วย
• สืบค้นปัญหาที่เกิดจากการใช้ยาของผู้ป่วย
• จัดระบบส่งมอบยาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• คัดกรองผู้ป่วยที่เกิดปัญหาจากการใช้ยา
• ช่วยเหลือแพทย์ในการเลือกชนิด ขนาด และ รูปแบบยาที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย รวมถึงเสนอทางเลือกการใช้ยาทดแทน กรณีที่คนไข้ใช้ยาหลักไม่ได้
• ติดตามอาการไม่พึงประสงค์ การแพ้ยา การตีกันของยา และรายงานเผยแพร่
• ติดตามการใช้ยาของผู้ป่วย เพื่อให้ได้ผลการรักษาที่ดี ปลอดภัย
• ตอบคำถามและให้บริการข้อมูลยาแก่บุคลากรทางการแพทย์
• ให้คำแนะนำด้านสุขภาพต่างๆที่สัมพันธ์กับยาแก่ผู้ป่วย
• สนับสนุนการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
• ดูแลรักษาโรคที่ไม่ซับซ้อน

สินค้าหมวดเครื่องสำอางค์

ผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผม

ดูสินค้า

สินค้าหมวดเครื่องสำอางค์

ครีมบำรุงผิวหน้า

ดูสินค้า

สินค้าหมวดเครื่องสำอางค์

ครีมกันแดด

ดูสินค้า

# ปัญหาเรื่องประสิทธิภาพของยา

แบ่งเป็น 2 ประเด็นคือ

• การเลือกใช้ยาไม่เหมาะสม
• ขนาดยาที่ได้รับมาเหมาะสม

ประเด็นแรก : การเลือกใช้ยาไม่เหมาะสม

• ผู้ป่วยได้รับยาที่ไม่มีประสิทธิภาพเหมาะสมในการรักษา
• ผู้ป่วยควรได้รับยาอื่นที่มีความปลอดภัยในการรักษามากกว่า

ประเด็นที่สอง : ขนาดยาไม่เหมาะสม

• ขนาดยาต่ำเกินไปที่จะทำให้ได้ผลการรักษาที่ดี
• ระยะห่างระหว่างมื้อยานานเกินไปทำให้มีผลลดประสิทธิภาพการรักษา
• ระยะเวลาการได้รับยาสั้นเกินไป
• ผู้ป่วยไม่ได้รับยาตามขนาดที่ควรได้เนื่องจากเกิดปัญหายาตีกันหรืออาหารตีกับยา
• การบริหารรูปแบบยาและวิธีการให้ยาไม่เหมาะสม เป็นผลให้ผู้ป่วยได้รับยาต่ำกว่าขนาดที่ควรได้

# ปัญหาเรื่องความปลอดภัยจากการใช้ยา

แบ่งเป็น 2 ประเด็นคือ

• อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
• ขนาดยาที่ผู้ป่วยได้รับมากเกินไป

ประเด็นแรก : อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา

• ผู้ป่วยได้รับยาที่มีประวัติการแพ้อยู่แล้ว
• ผู้ป่วยมีปัจจัยเสี่ยงซึ่งเป็นข้อห้ามใช้ของยาที่ได้รับ
• ผู้ป่วยสามารถหลีกเลี่ยงอาการไม่พึงประสงค์จากยาได้หากได้รับการบริหารยาที่เหมาะสม

ประเด็นที่สอง : ขนาดยาที่ผู้ป่วยได้รับมากเกินไป

เกิดขึ้นได้จากสาเหตุต่อไปนี้

• ยามีขนาดสูงเกินไปในการรักษา
• ระยะห่างระหว่างมื้อยาสั้นเกินไป
• ระยะเวลาการได้รับยานานเกินไป
• การบริหารยาทางหลอดเลือดในอัตราที่เร็วเกินไป

# ความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วย

โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ได้รับยาหลายขนาน ต้องใช้ยาเป็นระยะเวลานาน จะพบปัญหาผู้ป่วยไม่ให้ความร่วมมือในการรักษา ซึ่งมักมีสาเหตุมาจาก

• ไม่เข้าใจคำแนะนำการใช้ยาและการปฏิบัติตัว
• ลืมรับประทานยา
• ไม่มีผู้ดูแลส่งมอบยาให้ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่ต้องพึ่งพิงสูง
• ผู้ป่วยมีความเข้าใจคลาดเคลื่อนจึงเลือกที่จะไม่ใช้ยา
• ผู้ป่วยไม่มารับยาตามนัดหมาย

อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมที่ : โครงการรับยาที่ร้านยาใกล้บ้าน

# ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับยา

มี 2 ประเด็นคือ

1. ผู้ป่วยไม่ได้รับยาเพราะยามีราคาแพง
2. ผู้ป่วยได้รับยาที่มีราคาแพงกว่า แต่ให้ประสิทธิภาพในการรักษาไม่แตกต่าง

ระบบจัดการด้านยา.

แบ่งเป็น 2 ส่วน

ส่วนที่1 : การวางแผน จัดการสำรองยา และเก็บรักษายา  โดยต้องจัดระบบให้สามารถประกันด้านการคัดเลือกยาที่มีคุณภาพสูง เหมาะสม และปลอดภัย ไว้ใช้สำหรับผู้ป่วย

ส่วนที่2 : การสั่งใช้ยา  การเตรียมจัดจ่ายยา  โดยต้องจัดระบบให้มั่นใจว่ามีการสั่งใช้ยาและการให้ยาที่ถูกต้องปลอดภัย เหมาะสม

สรุป

วัตถุประสงค์ของงานบริบาลเภสัชกรรม คือการที่ใช้องค์ความรู้ด้านเภสัชกรรมในการดูแลผู้ป่วยเรื่องการใช้ยา ให้ได้ผลการรักษาที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยสูงสุด ตลอดจนเพิ่มคุณภาพชีวิตผู้ป่วย  และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ในภาพรวมเพื่อพัฒนาระบบบริหารจัดการด้านยา อันจะนำมาซึ่งระบบยาที่มีคุณภาพ ปลอดภัย ระบบสุขภาพที่ประหยัด คุ้มค่าและเท่าเทียม